Saç Kepeklenmesi - Prof. Dr. Ertuğrul Aydemir

Saç Kepeklenmesi! Saçlar niye kepeklenir, nasıl baş edilir? Saçlı deri tamamen insanların kişisel yatkınlıklarına bağlı olarak zaman zaman ince ince deri dökülmeleri gösterebilir ki biz buna basit kepeklenme diyoruz.

Kepek (pitriazis sikka, p. kapitis simplex, dandruff), seboreik dermatit adlı hastalığın hafif bir formudur. Saçlı deride değişik derecelerde olmak üzere genellikle beyaz, un kepeği gibi, daha seyrek olarak da yağlımsı kepekler görülür, kuru olduğunda koyu renk giysiler üzerinde beyaz beyaz dökülmeleri ciddi bir sosyal ve psikolojik sorun yaratır ve “Neşe’nin” dahi neşesini kaçırır.

Saç Kepeklenmesi

Gerek seboreik dermatitin diğer tiplerinde gerekse de basit saç kepeklenmesinde kişisel yatkınlık zemini üzerinde olayın ortaya çıkışını kolaylaştıran bir etken vardır. Yaklaşık 100 yıl önce saptanan bu etken malassezya, adı verilen bir özel mantar türüdür ve doğum sırasında derimize bulaşıp, ölümümüze kadar da bizimle yaşayan bir asalak yoldaşımızdır.

Bu nedenle ve kişinin alt yapısını da değiştiremediğimiz için gerek seboreik dermatitin gerekse de basit kepeklenmenin kökten çözümü, yok edilmesi olanaklı değildir, sürekli olarak bakım ister, aralıklı artış ve azalmalarla sürer. Kesin etki mekanizması belli değildir, deride tahriş yaparak veya reaksiyona neden olarak olduğu zannedilir.

Artışlar özellikle direncin düştüğü hastalık durumlarında ve stres etkisiyle olur. Ayrıca kışın artar, yazın azalır. Saçların döküldüğü alanlarda azalır, kazıtılırsa kaybolur. Malassezya grubundaki değişik etkenler arasında eskiden etken olarak M. Furfur bilinirdi fakat son zamanlarda kepeğe neden olan etkenin M. Globosa olduğu gösterilmiştir (bir saçlı deride yaklaşık on milyon).

Bu etken derideki yağların parçalanmasına neden olarak yapılarını bozup açığa çıkan yağ asitleriyle deride tahriş yaparlar. Bunun sonucunda da hücreler normalinden erken ve yeterince bağlarından ayrılamadan kümeler halinde (kepek) dökülürler.

Saçlı deride bazen olay şiddetlenerek diğer seboreik dermatit tiplerine ilerleyebilir ki, bazen sedef hastalığıyla dahi karışabilir. Belirtiler sıklıkla saçlı deriden alın, kulaklar, kulak arkası ve boyna yayılır. Bu bölgelerde lezyonlar kırmızımsı sarı veya sarımsı renkli ve konveks sınırlıdır. Koyu tenli kişilerde sıklıkla saç çizgisi sınırını içerir, bazen aşabilir.

Kepek ve seboreik dermatiti oluşturan üç temel yapıtaşı:

a) Kişisel yatkınlık
b) Yağlanma artışı (sebore)
c) M. Globosa olarak kabul edilmektedir.

Genelde 50 yaşından sonra azalırlar (benimki hariç!).

Sık yıkama kepek yoğunluğunu azaltan en basit önlemdir.

Tedavide ve mantarlara etkili ilaçların çoğu, etkilidir. Bunlar özellikle şampuan (başta 5 dakika muhakkak bekletilmelidir) köpük, jel ve sıvı taşıyıcılar içinde piyasada bulunabilmektedir.

İlke olarak tedaviye başlandığında ilk 10-15 gün kadar her gün uygulama yapılarak bir hücum tedavisi sağlanmalı, sonra haftada iki uygulamayla idameye geçilmelidir.

Saygılarımla…

Profesör Doktor Ertuğrul Hasbi Aydemir
“Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı”

Tel: +90 212 219 26 64

Muayenehane Adresi: Merkez Mh. Halaskargazi Cd. Feza Apt. No:192 K-5 D-9 Şişli/İstanbul